Hammadde fiyatlarındaki artış ve çözüm yollarıyla ilgili ana gündem maddesiyle toplanan PAGEV Danışma Kurulu, YEKDEM’le ilgili yapılan düzenleme ve diğer öne çıkan sektörel sorunları görüştü.
PAGEV Danışma Kurulu, Zoom üzerinden gerçekleştirilen toplantıda sektörün öne çıkan sorunlarını masaya yatırdı. PAGEV Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nurseli Uyanık başkanlığında yapılan toplantıya, PAGEV Yönetim Kurulu’nun yanı sıra sektöre katkı sunan akademisyenler de katıldı. Sektörün geleceği adına öngörü ve önerilerin değerlendirildiği toplantıda, plastik sektörünün gelişimi, öne çıkan sorunlar ve çözüm önerileri masaya yatırıldı. Toplantıda astronomik artış gösteren hammadde fiyatları ve çözüm önerileri detaylı olarak ele alındı. Bununla birlikte kısıtlamalar ve yasaklar çerçevesinde plastikler hakkında bugüne kadar yapılan kamuoyu bilgilendirme çalışmalarının değerlendirilmesi ve geliştirilmesi adına yapılacak çalışmalar istişare edildi. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yeni açıklanan YEKDEM fiyatlarının sanayiye etkisi üzerinde duruldu.
PAGEV Kurumsal İletişim Yönetmeni Cesur Çaça’nın moderatörlüğünde düzenlenen Danışma Kurulu toplantısının açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Nurseli Uyanık, “şu anda plastik sektörünün zor durumda olduğunu biliyoruz. Bugünkü toplantımızın gündem maddesi plastik hammadde artışı olmakla birlikte diğer bir madde de YEKDEM ile ilgili. Hangisinin daha öncelikli olduğunu söylemek zor aslında. Fakat bence Yavuz Bey’in plastik hammadde fiyatlarının artışı ve temin edilemeyişi çerçevesinde bahsettiği kısa dönem çözümlerinden öncelikli olarak bahsetmek gerekir. Bahsedilen çözüm önerileri içeresinde Hammadde Güç Birliği Komitesi fikri sektör adına önemlidir” dedi.
KARTEL KISINTISI ZAMLARI TETİKLEDİ
Prof. Dr. Uyanık’ın ardından konuşan PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, artış gösteren hammadde fiyatlarına dikkat çekerek şunları söyledi: “Plastik sektöründe ciddi sıkıntı yaratan hammadde fiyat artışlarıyla ilgili artış üretimimizi olumsuz etkiliyor. PAGEV olarak kamu ile iletişime geçerek ilgili bakanlıklarla en üst düzeyde bir araya geldik ve gerekli çalışmaları yaptık. Bunun dışında kamuoyu oluşturmak, sorunun daha da hızlı çözülmesi ve paydaşların artması adına mücadele veriyoruz. Ve en önemlisi de tabii kendi sektörümüz içindeki paydaşlarımızı konsolide etmek yani hep bir arada ortak hareket tarzı oluşturmak adına gayret gösteriyoruz.”
PAGEV üyesi ChemOrbis’ten alınan verilere dayanarak sunum yapan Başkan Eroğlu, fiyat artış grafiklerine yer vererek sektördeki son durumu değerlendirdi. Petrokimya şirketlerinin, çeşitli sebeplerle kapanmasının aynı tarihlere denk gelmesine dikkat çeken Eroğlu, bu durumun normal olmadığını, kartel benzeri yapı içinde bu tür kapanışların yapıldığını belirterek, arz kısıntısının plastik sektörünü olumsuz etkilediğine değindi. Bu durumların sektörümüze olan etkilerini birkaç başlık altında toplayan Eroğlu, “Fiyat istikrarının kaybolması sektördeki tüm firmalarımızın öne çıkan şikâyeti oldu. Üreticimiz fiyat oluşturamıyor. Hammadde fiyatı sürekli zamlandığı için hangi fiyattan üretip hangi fiyatta ürün satılacağı bilinemeyince firmaların, işleyişi tamamen bozuldu. İkinci konu tabii ki sabit fiyatlı işler yani ihale almış belli yerlere kontratlı satış yapılmış işlerdir. Hammadde fiyatları ortalama %100’ün üzerinde arttığında ortalama da maliyetin içinde %60-70’lik oranda hammadde fiyatı belirleyici olduğundan firmalar ciddi sorun yaşıyor. Hem fiyat belirlenemiyor hem pazar kayıpları yaşanıyor” dedi.
FİYAT ARTIŞLARI ENFLASYONU AZDIRIR
Hammadde fiyat artışlarının enflasyonda yükselişi de tetikleyeceğini söyleyen Eroğlu, “enflasyon sepetini incelediğimizde 415 ürün var ve %25,94'lük oranı gıda ve içecek kaplıyor. Bu oranın içinde ambalaj ne kadar yer tutuyor diye merak ettik. Artan hammadde fiyatlarının vatandaşa günlük hayatta nasıl yansıması olacak? Bu çalışmamızı kamuoyu anlatmamız, onların bizim bu sorunuzu daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır. Hayatın bir parçası olarak gördüğümüz rafineri sıvı yağın 1 litresinde ambalajın payı %11, vatandaşın evde yediği makarna da plastik ambalajın oranı %16, en yüksek orana gelince 0,5 litrelik pet şişe sudaki ambalajın payı %80 oranındadır. Enflasyon sepetini oluşturan bu ürünlere baktığımızda hammaddedeki fiyat artışının sadece sanayici değil, maalesef vatandaşı da ciddi anlamda olumsuz etkileyeceği ve enflasyonu tetikleyeceği görülüyor” dedi.
SANAYİCİDEN 2 TALEP
PAGEV olarak petrokimya tesislerindeki ÖTV’lerin sıfırlanmasını desteklediklerini belirten Eroğlu, “bütün bakanlıklarla görüşmelerimizde PAGEV olarak hep şunu söyledik; dedik ki petrokimya tesislerinin girdilerini ucuzlatın. Petrokimya tesisinin yükü azalsın ki; plastik sektörümüze daha uygun fiyatlı mal verebilsin. Talebimiz olumlu yanıt buldu ve ÖTV sıfırlandı. Biz de sektör olarak bu kararın sektörümüze olumlu yansımasını bekliyoruz. PETKİM, üretimini ihracat yerine yurt içini kanalize etmeli. Ayrıca bu kadar sıkışıklığın yaşandığı dönemde kamudan beklentimiz, ithal hammadde üzerindeki vergileri askıya almasıdır” şeklinde konuştu.
HAMMADDE GÜÇBİRLİĞİ KOMİTESİ
Yeni kurulacak Hammadde Güç Birliği Komitesi çerçevesinde daha bilinçli alıcı pazarı oluşumuna destek olmayı amaçladıklarını belirten Eroğlu, “Sanayicimizi, hammadde konusunda daha organize güç haline getirmek için çalışmalarımızı başlatacağız” dedi. PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu ise “Hammadde Güçbirliği Komitesi fikrini, takım çalışması anlamında çok daha güçlü ve sektör için umutlu bir girişim olarak yorumluyorum. Plastiklerle ilgili güçlü bir imaj çalışması yürüten PAGEV, Plastiğin doğada yeri yok hayatımızda işi çok mottosu ile önemli projelere imza atıyor. Ben bu bağlamda atık plastiğini ayrı topla şeklinde hammaddeye yönelik bir kampanya yürütülmesini öneriyorum. Bu proje aynı zamanda plastikle ilgili yanlış izdüşümlerini düzeltmek için etkili olacaktır” görüşüne yer verdi.
NAVLUN FİYATLARI DA ARTTI
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi ve TKSD Başkanı Haluk Erceber: “Hammaddedeki fiyat artışlarının sebepleri malum. Bunların çok fazla detayına girilerek çalışmalar yapıldı. Bunun yanında nakliye fiyatlarında da artışlar oldu. Nakliye ve deniz navlunlarında ki artışların ağustos ayına kadar devam edeceği söyleniyor. Dolayısıyla Türkiye’ye yüksek fiyatla hammadde gelmeye devam edecek. Kimya sektörü için çok parlak dönem gözükmüyor. Bütün hammadde maliyetlerinde %60 ile %120 arasında artış oldu. Son 8-9 aydaki artış birkaç ay daha devam edebilir.”
ZAMLARIN FİYATLARA ETKİSİ BÜYÜK
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Yusuf Ziya Menceloğlu: “Hammadde fiyat artışları nedeniyle üretimde ciddi sıkıntımız oluştu. Kısa sürede kaynak bulamayacağımıza göre bu geri dönüşüm ve yeniden kazanım konularını ele almak durumundayız. PAGEV’in yaptığı çalışmalar kapsamında hammadde fiyat artışının, enflasyona olan olumsuz etkisini özellikle vurgulamamız gerekiyor.”
MALİYETLER DÜŞÜRÜLMELİ
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Metin Bilgili: “Hammadde Güçbirliği Komitesi konusunda binlerce firma bir araya gelip tek sipariş verebilirse daha sonra bu alımlar paylaşılabilirse sektör adına ciddi indirim ve karlılık oluşacaktır. Diğer önemli bir konu ise firmaların elektrik tasarrufuna nasıl gidebiliriz meselesidir. Herkes maliyetlerdeki artışlardan şikayetçi. Bu yüzden projeler gerçekleşmiyor, firmalar kapanıyor.”
ORTAK AKIL SANAYİCİYİ RAHATLATIR
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Metin Güler: “Hammadde Güçbirliği Komitesi’nin kurulma fikri önemli. Düşük miktarlarda satın alma yerine yüksek miktarda satın almanın ticari anlam ifade ettiğini düşünüyorum. Kendi işletmemizde, fabrikamızda da bizzat bunun %30’a varan fiyat farkları oluşturduğunu gözlemliyorum. Diğer taraftan enerji kullanımı ile ilgili orada da PAGEV çok büyük yol kat etti ve iyi sonuçlar aldı.”
AĞIR MALİYETLER ÜRETİMİ FRENLİYOR
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi ve İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Üyesi Şaban Gülbahar: “PAGEV yönetimi müthiş çalışma içerisinde, müthiş performans gösteriyorlar. Başkan Yavuz Eroğlu başta olmak üzere PAGEV’i öncelikle tebrik ediyorum. Ticaret Bakanlığı, Eximbank ve PAGEV bir konsorsiyum oluşturarak havuz sistemiyle hammaddenin en ucuz olduğu dönemde bu işleri bağlayıp daha sonra kademe kademe alma sistemini uygulamaya dönük planını büyük fayda olarak görüyorum. Diğer taraftan YEKDEM ile alakalı maliyetin sanayicilerimize yüklenmesini doğru bulmuyorum.”
ZAMLAR SANAYİCİNİN ŞEVKİNİ KIRIYOR
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi ve Poşet Üreticileri Komitesi Başkanı Rüknet Yeşilyurt: “Sektörel olarak bizim hammaddeyle ilgili ciddi sıkıntılarımız var. Ben poşet üreticisiyim, tam ihaleyi alıyoruz ertesi gün fiyatlar yükseliyor. Market grubuna bu yüksek fiyat artışlarını kabul ettirebilmek için çok çaba sarf ediyoruz. Her gün kaç dolar zam geldi diye maliyet hesaplamaları yapıyoruz. Sanayici olarak ciddi sıkıntılar yaşıyoruz ve durum şevkimizi kırıyor.”
GÜÇBİRLİĞİ YAPMAK ŞART
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Celal Altan: “PAGEV’e, sektörümüze sahip çıkılması anlamında vizyon ve misyonlarımıza destek verdiği için şükranlarımızı sunuyor ve tebrik ediyorum. Bugün toplantımızın gündeminde olan maddelerden en önemlisi hammaddelerin tedarikini temin etme şansının kötü olmasıdır. Bu sorunlarının kısa zamanda çözümünün zor olduğunu biliyoruz. Bundan önceki toplantıda gündemde paylaşılan hammadde ve tedarikinde sanayicinin ortak hareket etmesini sağlayacak Hammadde Güçbirliği Komitesi oluşması fikrine katılıyorum.”
PAGEV, ZAMLARIN PERDE ARKASINI ARALADI
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Serkan Güleç: “Öncelikle PAGEV’e ve Yavuz Başkanımıza, hammadde fiyat artışlarının perde arkasında nelerin olduğunun anlaşılması için oluşturduğu farkındalık için sektör mensubu olarak teşekkür ediyorum. PAGEV’in yaptığı kısa ve uzun vadeli çözüm önerilerinin tamamının altına imzamı atıyorum. Son zamanlarda üretici olup da piyasada mal bozdurma tabiri ile piyasayı bozmaya çalışan, bir şekilde elindeki daha önceden uygun fiyata alıp da değerlendireyim, gün bugündür diyen firmalar türemiş durumda. Biz bunlardan dolayı çok sıkıntı yaşıyoruz.”
AKREDİTE FİRMALAR AYRI TUTULMALI
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Kemal Çalışkan: “Hammadde Güçbirliğİ Komitesi, kurulup toplu alım yapılması halinde, dağıtım için de organize yapının kurulması gerekiyor. Geri dönüşüm ile ilgili devletin hurdaya izin vermesi ama geri dönüştürülmüş ürünün ithaline dair politikalarını biliyorsunuz. Bunun sebebi kendi üreticimizi kontrol edebiliyoruz ama yurt dışında geri dönüştürülmüş şekilde gelen hammaddenin ithalatında kontrol sağlayamıyoruz. Akredite geri dönüştürme tesislerinden yapılacak ithalatlarda belki kolaylık sağlanabilir.”
KAYNAĞINDA AYRI TOPLAMA HIZLANMALI
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Savaş Mahsereci: “Sayın Yavuz Başkan ve ekibinin geri dönüşüme verdikleri hizmetleri ve destekleri biliyoruz. Sonuna kadar arkamızda durduklarını biliyoruz, güveniyoruz, saygı duyuyoruz ve özellikle teşekkür ediyoruz. Bu geri dönüşümde kaynağında ayrı toplamanın zorlayıcı ve teşvik edici kurallarını süratle hayata geçirmemiz lazım. Kaynaklarımız kısıtlı, hammaddemiz kısıtlı ve özellikle son zamanlarda kösteklenen geri dönüşümünden sonra orijinal hammadde üreticilerinin fiyatları nerelere çıkarabileceğini son hadisede görmüş olduk. PETKİM’e karşı hamle yapılması lazım.”
SORUNLARA ÇÖZÜM ODAKLI YAKLAŞMALIYIZ
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Murat Erkan: “Kredibilitenin azalması, sermayenin azalması, daha fazla işletme sermayesinin gerekmesi en kötü sonuçları doğuracaktır. Bu sonuçlara gelmeden özellikle merkezi yönetimin olaya ciddi anlamda müdahil olup elindeki tüm imkanları kullanması gerektiği düşüncesindeyim. Bunu seyretmek yerine Yavuz Başkan’ın yaptığı gibi devamlı çözüm için mücadele etmeyi en iyi çözüm olarak görüyorum.”
PETKİM ZAMLARDA BAŞI ÇEKTİ
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Esra Dündar: “PETKİM şu an mal vermediğini açıkladı ama Amerika’ya ciddi ihracat yaptığını biliyoruz. Bu sektördeki fiyat artışının ilk başını çeken PETKİM oldu. PETKİM’den sonra biz satıcılar arkasına girdik. Müşterilerin sermayeleri ciddi oranda eridi. Sattığımız hammaddelerin iptali ile karşı karşıya kalıyoruz.”
PİYASADAKİ FIRSATÇILARA AĞIR YAPTIRIM UYGULANMALI
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Hamdi Yazır: “Dünyada şu anda 60’a yakın tesis bakım veya tamirattan dolayı kapalı. Bunların da iki aydan önce açılacağı öngörülmüyor. Sayın Yavuz Başkanımızdan ricam üretimini yarı yarıya veya üçte birine indirip eğer kontratlı bağlantı yoksa elindeki stok hammaddeyi satıp fırsatçılık yapanlara karşı çok daha ciddi uyarı veya girişim değil çok daha ciddi yaptırım çalışmaları yapılmasıdır.”
FİYATLAR DAHA DA YÜKSELİP SONRA GERİ GELECEK
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Ahmet Koyun: “Hammadde fiyat artışlarının spekülatif bir durum ile iki katına daha yükseleceğini ondan sonra tekrar gerileyip bugünkünün bir buçuk katı civarında dengeleneceğini düşünüyorum. Hammaddenin toplu alım ve dağıtımının varlık fonu üzerinden yapılması gerektiğini ve kredilendirmenin adil şekilde oluşturulması gerektiğini düşünüyorum.”
PLASTİĞİN DOĞADA YERİ YOK HAYATIMIZDA İŞİ ÇOK
PAGEV 2. Başkan Yardımcısı Ali Zeki Karadeniz: “2 yıl önce plastikteki olumsuz algılarla alakalı danışma kurulumuzdan karar çıkmıştı. Olumsuz algıların önüne geçecek bir kampanya çalışılması yürütülmesi adına karar almıştık. Bizde akabinde detaylı çalışma yaparak reklam kampanyası başlatıp yanlış algıyı olumluya nasıl çekeriz diye çalıştık. Plastiğin doğada yeri yok, hayatımızda yeri çok temalı reklam çalışmasını kamuoyuyla paylaştık. Bir önceki toplantımızda da konuşulduğu üzere bu algı çalışmasının devam etmesi yönünde karar alındı. Bizlerde işin icrasında olan ekip olarak tekrar bir çalışma yaptık. Buna göre günceli takip etmek önemli. Şu anda pandemide plastiğin kullanımı arttı. Yeni yaptığımız çalışma diğerinden farklı olarak biraz daha kısa süreli ve daha çok dijital mecralarda yer alacak bilgilendirmenin ön planda olduğu ufak, infografik tanıtım setleri hazırladık. Bunları önümüzde ki 1-1,5 ay içerisinde yayınlamaya başlayacağız.”
PAGEV SEKTÖR İÇİN MÜCADELEYE DEVAM EDECEK
PAGEV Danışma Kurulu toplantısında, tarihinde hiç olmadığı kadar artış gösteren hammadde fiyatları ile karşı karşıya kalan sektörün varlığını sürdürebilmesi ve potansiyeli oranında büyümesi için atılması gereken adımlar ele alındı. Plastikler ile ilgili yapılan karalama çalışmalarına karşı birlikte hareket etmenin ve kamuoyunda konu ile ilgili bilinç düzeyini artıracak çalışmalara imza atmanın gerekliliği tekrar vurgulandı. PAGEV’in, kurulduğu günden bu yana olduğu gibi bugünden sonra da; sektörü ileriye taşımak adına ve ülkenin geleceğine katkı sağlamak için gerçekçi yaklaşımına ve cesur adımlarını atmaya devam edeceğinin altı çizildi. Danışma Kurulu üyelerinden söz alan son isimlerin görüşlerini belirtmeleriyle toplantı sona erdi.
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Cevat Taşkan: “Toplantıya katılan bütün arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz. Çok aydınlatıcı fikirler çıktı. Sorunlarımızı tekrar önümüze aldık, inşallah çözümü de görürüz.”
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Mustafa Aslan: “Sorunlar gerçekten ciddi. Bu sorunların enflasyon sepetine de olumsuz etkisi var. Bundan dolayı sadece sanayiciyi değil herkesi etkileniyor. Sivil toplum kuruluşları belirli noktaya kadar bir şeyler yapabiliyorlar, devletimizin bu konuda bir şeyler yapması lazım.”
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi Mehmet Çokkeçeciler: “Hammadde konusunda yaşadığımız sorun ancak hükümet politikalarıyla çözülebilir. Üreticiler olarak bizler minimum satın alma garantisi verirsek, tedarik ettiğimiz kanallar ile devlet kanalı ortak garanti karşılığında daha uygun fiyattan mal bulmamıza olanak verebilir. Türkiye’de hiçbir zaman bu kullanımın altına düşülmeyeceği vurgulanarak toptan ve daha düşük fiyata mal alınıp bu şekilde ilerlenebilir. Gümrük Birliği’nden dolayı bizim Ortadoğu’dan aldığımız mallarda uygulanan %6,5 vergi sıfırlanarak hammaddeyi en azından bu ülkelerden vergisiz alabilmemizin önü açılmalı.”
