Plastik sektörünün birleştirici gücü PAGEV, sektörün büyüme hedeflerini destekleyen ve tüm alt sektörlerde yaşanan gelişmeleri gündeme getiren toplantılar düzenlemeye devam ediyor. Plastik üretiminde kullanılan hammadde, compound ve masterbatch sektörlerini mercek altına almak üzere düzenlenen toplantıda bu sektörlerin başlıca sorunları dile getirilirken çözüm önerileri de sıralandı. Toplantıya PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu’nun yanı sıra sektörün önemli isimleri katıldı.
Dünyanın 6’ncı, Avrupa’nın ise ikinci büyük plastik üreticisi olan Türkiye, ne yazık ki hammaddede yüksek oranda ithalata bağımlı olmaktan kurtulamıyor. Stratejik yatırımlar kapsamında değerlendirilen yeni petrokimya yatırımlarının gündeme gelmesi sektör açısından olumlu değerlendirilse de kısa vadede mevcut yapıda herhangi bir değişiklik olması beklenmiyor.
Plastik sektörü hammadde ihtiyacının yüzde 85’ini ithal ediyor. Suudi Arabistan, Güney Kore, Almanya, Belçika ve İran hammadde ithalatında başı çeken ülkeler arasında. Türkiye’nin plastik hammadde ithal fiyatları, ihraç fiyatlarının yaklaşık yüzde 10 üzerinde. Bunun anlamı; Türkiye katma değeri daha yüksek plastik hammaddeleri ithal ederken daha düşük katma değerli hammaddeleri ihraç ediyor. Yüksek teknolojili, katma değeri yüksek, stratejik sektörlerde kullanıma uygun ve dünya genelinde değişen tüketici taleplerini karşılayacak yeni ürünlerin hayata geçmesinde hammadde, compound ve masterbatch tedariki önemli bir role sahip. PAGEV, bu önemden hareketle hammaddenin önemli bileşenleri olan compound ve masterbatch konusunda yaşanan gelişmeleri, sektörün sorunlarını ve çözüm önerilerini değerlendirmek üzere bir toplantı düzenledi.
Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Dış Ticaret Uzmanı Fundagül Bacı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü Kimya Daire Başkanı Alpaslan Murat Yıldız, Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Öksüz ve PAGEV Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü Muhammed Erbaş gibi kamu, üniversite ve eğitim kurumlarından katılımla gerçekleşti.
PAGEV verilerine göre; Türkiye’de yabancı temsilcilikler hariç yaklaşık 30 civarında compound üreticisi firma bulunuyor. Yurtiçinde tüketilen toplam compound miktarının yaklaşık yüzde 90’ı yerli üretiliyor. Compound tüketimi plastik sektöründeki büyümeyle doğru orantılı olarak artış gösteriyor.
Masterbatch tarafına bakıldığında ise yine PAGEV verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 50 civarında masterbatch üreticisi firma olduğu görülüyor. Bunun dışında 25 yabancı firma da temsilcilik yapıyor. Sadece sentetik tekstil için masterbatch üreten yaklaşık 10 firma, sadece plastik için üreten yaklaşık 37 firma, her iki sektöre de hizmet veren sadece 3 firma bulunuyor. Üretici 50 firmadan 5’i Suudi Arabistan, İsrail, Yunan, ABD ve İsviçre’den gelen yabancı yatırımla kurulan şirketler. Compound ile benzer şekilde masterbatch yurtiçi tüketimi plastik sektör büyümesine paralel olarak artış gösteriyor. 2017 yılında 70 bin ton olarak tahmin edilen tüketimin yaklaşık değeri ise 255 milyon Euro.
Plastik sektörünün gelecek projeksiyonunda çok önemli bir hedef belirlenmiş durumda: Havacılık, telekomünikasyon, medikal, savunma sanayi gibi ileri teknoloji ve yüksek katma değerli sektörlerde öne çıkmak. Böylece plastik, kimya sektörü içindeki yerini daha da sağlamlaştırarak ülke ekonomisine yarattığı değeri üst noktalara taşıyabilecek. PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, hammadde, compound ve masterbatch teknolojilerinin sektörün teknoloji altyapısı ve gelecek hedeflerini desteklemesi bakımından önem taşıdığını belirterek düzenledikleri toplantının bu açıdan çok verimli ve faydalı olduğunu söyledi. Eroğlu ayrıca sektörün sorunlarının çözümü ve ilgili mercilere taşınması noktasında Vakıf olarak üzerlerine düşen görevi yapmaya hazır olduklarını vurguladı.
PAGEV Başkanı, compound ve masterbatch alt sektörlerini kapsayan ilk komite toplantısında bu sektörlere yönelik bir aksiyon planı ortaya koyduklarını belirterek söz konusu toplantıda alınan kararları şu şekilde hatırlattı: “İlk komite toplantımızda hem ara eleman hem de uzman seviyesinde eğitilmiş personellerin yeterli sayıda bulunamaması sorununun çözümü için PAGEV Meslek Lisesi mezunlarının istihdamı konusunda PAGEV ile işbirliği yapılmasına karar verdik. Ayrıca Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölümü ile yakın temasta olunmasının faydalı olacağına kanaat getirerek bir sonraki komite toplantısına Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölümü Dekanının da katılımını planladık. Aldığımız bir diğer önemli karar ise sorunların Bakanlıklara birinci elden ulaştırılmasında PAGEV’in kamu kurumlarındaki itibarı ve ilişkilerinden faydalanılmasıydı. Nitekim toplantı sonrası Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Mustafa Varank’ı ziyaretimde bu toplantıların çıktılarını paylaşmıştık. Katma değeri yüksek bu alt sektörün bundan sonraki toplantısının Ankara’da Sanayi ve Ticaret Bakanlıklarının üst düzey yetkilileri ile yapılması kararına da varılmıştı”.
İlk komite toplantısının ardından alınan kararların hızla uygulamaya geçirildiğini kaydeden Yavuz Eroğlu, “Nitekim son toplantımıza gerek Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız gerekse Ticaret Bakanlığımız üst düzey katılım gösterdi. Yine yetişmiş eleman talebiyle ilgili hem Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Öksüz hem de PAGEV Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü Muhammed Erbaş bizimleydi. Bakanlıkların PAGEV’in küçük gruplar halinde yaptığı komite toplantılarına bile bu kadar yakın ilgi göstermesi, sorunların çözümü noktasında birlikte çalışmaya hazır olduklarına işaret etmesi açısından çok değerli” dedi.
Katılımcıların değerli görüşlerini paylaştığı komite toplantısında, compund ve masterbatch sektörlerinin sorunları aşağıdaki 7 başlıkta sıralandı:
• Hammadde
• Teknoloji
• Kanunlar ve regülasyonlar
• Gümrük mevzuatı
• İthalat ve ihracatta GTİP belirsizliği
• Haksız rekabet
• Diğerleri
PAGEV Yönetim Kurulu Üyesi ve Siba Yapı Kimyasalları COO’su (Operasyondan Sorumlu Başkan) Hamdi Yazır, sektörün sorunlarına geniş şekilde değindi. Yazır, başta hammadde olarak belirttiği sorunlarla ilgili şunları söyledi: “En başta hammadde sorunu geliyor. Yerli üretimin eksikliği, yerli üretimin arttırılmasında bazı firmaların göstermiş olduğu faaliyetlerin devlet tarafından yeteri kadar desteklenmemiş olması ve bazı ülkelerden yapılan girdi ithalatlarında yüksek miktarda verginin olması (% 6.5) gibi sorunlar maalesef bizim zaten çok yüksek olan sanayi maliyetlerimizi olumsuz etkiliyor. İkinci bir konu ise teknoloji ve İngilizce bilen teknik eleman yetersizliği. Compound, masterbatch, renkli masterbatch özellikle siyah ve beyaz masterbatch ve teknik compound’lar konusunda kullanmış olduğumuz metotların, formül tiplerinin ve hammadde dizaynlarının tamamı yabancı dolayısıyla biz bu sektörde yüzde 100 dışa bağımlı şeklinde işlerimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Ancak bununla ilgili yurt dışında sürekli yeni hammaddeler, üretim teknikleri, formül tipleri, polimer kimyaları oluşturuluyor. Maalesef Türkiye’de bunu firmalarımızda takip edebilecek teknik eleman sayısı iki elin parmağını geçemez. Bu çok ciddi bir eksikliğimiz”.
PAGEV Yönetim Kurulu Üyesi Hamdi Yazır, GTİP belirsizliğinin getirdiği sorunlara da dikkat çekerek bu konuda PAGEV olarak bir çalışmanın yapılmasını ve ilgili Bakanlık yetkililerine sunulmasını önerdi. Ayrıca sektöre yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcıların önlerini görebilmeleri için sektör mensuplarıyla ortaklaşa bir komisyon kurularak faturalama esnasında veya üretime bağlı olarak kodlar geliştirilmesi, böylece yurt içinde yapılan üretim ve ithalatın gerçek rakamlarla ortaya konulması gerektiğini dile getirdi.
GTİP belirsizliği toplantının genelinde en çok konuşulan gündem başlıklarından biri oldu. PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, GTİP’lerde en büyük sıkıntı olarak pozisyonlar ayrılmadığı için veri üretmenin mümkün olamadığını dile getirdi ve Avrupa Birliği’nde on senede bir GTİP kod yenileme sürecinin olduğundan bahsetti. Eroğlu, AB Plastik Üreticileri Derneği (EuPC) yönetim kurulunda olması sebebi ile bu değişim sürecinde katkı verebileceklerini paylaştı ve değişebilecek kod önerilerinin komite üyelerince belirtilmesini istedi. Toplantıya katılan Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Dış Ticaret Uzmanı Fundagül Bacı, Bakanlık olarak yılsonuna kadar Türk Gümrük tarifesini güncellediklerini belirterek bu konudaki taleplerin PAGEV aracılığıyla yazılı olarak Bakanlığa iletilebileceğini söyledi.
Tosaf Türkiye Genel Müdürü Özgür Bilgiç ve Albis Plastik Genel Müdürü İsmail Bektaş da GTİP belirsizliği ile sektördeki denetim eksikliği sorunlarına vurgu yaptılar. Özgür Bilgiç, “Denetim eksikliğinden dolayı merdiven altı masterbatch üretimi ticarette büyük sıkıntılar çıkarıyor. Her gümrük kimyahanesi aynı ürüne farklı GTİP veriyor. Aynı kimyahanenin aynı ürüne farklı GTİP verdiği de oluyor. Teknik olarak bu mümkün değildir. PAGEV’in bu konularda danışılması gereken bir kurum olması gerektiğini düşünüyorum” derken, İsmail Bektaş, “GTİP konusunda bizim yaşadığımız sorun şu; dünyada aynı GTİP numarası olmasına rağmen bizim kimyahaneler farklı bir GTİP numarası veriyor. Sorunun üzerine gittiğimiz zaman farklı GTİP ile sokuluyormuşuz gibi algılanıp kara listeye girme tehlikemiz oluyor” diye konuştu.
Toplantının katılımcıları compound ve masterbatch sektörlerinin sorunları arasında yer alan test laboratuvarı ve akreditasyon eksikliği konusunda görüşlerini de dile getirdiler. Yalova Üniversitesi Polimer Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Öksüz: “Kamu kuruluşunda test yapan kişiler teknik anlamda yeterli olmalarına rağmen çevre koşullarına dikkat edilmemesi nedeniyle testlerin doğruluğu hakkında değerlendirme yapılamamaktadır. TÜBİTAK tarafından akreditasyon veya onay verilirse üniversite olarak testlerde yardıma hazırız” dedi. PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu da akreditasyon konusunda süreci hızlandırmak adına katkı sağlayabileceklerini ifade etti.
Mustafa Balkan’ın özellikle ihracatta rekabet gücünü azaltan enerji maliyetlerinin yüksekliğine değinmesi üzerine ise Eroğlu, sanayici üzerindeki ağırlığını giderek artıran bu sıkıntıyı TOBB ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda dile getirdiklerini söyledi.
Compound ve masterbatch sektör toplantısında son olarak piyasada haksız rekabet yaratan bilgi eksikliğini gidermek amacıyla PAGEV tarafından masterbatch konusunda alıcılara yönelik bir eğitim düzenlenmesi kararı da alındı.
