• Oyuncak sektörü 2018 yılında ne kadar büyüklüğe sahipti? Sektörün bu yıl ne kadar büyümesi bekleniyor?

Türkiye’deki toplam oyuncak üretimi 2018 yılında miktarda 19 bin ton, değerde 98 milyon dolar olarak gerçekleşti. Üretim 2017 yılına kıyasla ortalama miktar bazında yüzde 2,5; değer bazında ise yüzde 11,3 geriledi.

2019’un ilk yarısında ise oyuncak üretimi 11,7 bin ton ve 58,2 milyon dolar oldu. İlk 6 aydaki gelişmelere bakarak oyuncak üretiminin 2019 yılı sonunda 23,4 bin ton ve 116,3 milyon dolara çıkacağını ve 2018 yılına göre miktar bazında yüzde 24, değer bazında yüzde 19 artacağını tahmin ediyoruz.

• Sektör her yıl yüzde kaç oranında büyüyor?

2013- 2017 yılları arasında toplam oyuncak sektörü yılda ortalama yüzde 6 büyüme gösterdi. Oyuncak üretimi 2017 yılında 2016 yılına kıyasla yüzde 5 artmış ve 173 milyon dolara yükselmişti. Miktar bazında da üretim yüzde 7,6 artışla 21 bin tona ulaşmıştı. 2017 yılında iç pazar tüketimi de 531 milyon dolara yükselmişti. Beklentimiz 2018 yılında da gerek üretim gerekse iç pazar satışlarında artış olacağı yönündeydi ancak özellikle yılın ikinci yarısında Türkiye ekonomisindeki olumsuz tablo ve yaşanan kur krizinin oyuncak üretimini de vurduğunu, hem miktar hem de değer bazında gerilemeye sebep olduğunu gördük. Toplam oyuncak yurtiçi satışları da geçen yıl 328 milyon dolara geriledi.

Ama 2019 yılında hızlı bir toparlanma geldi. 2019’un ilk yarısında ise oyuncak üretimi 11,7 bin ton ve 58,2 milyon dolar oldu. İlk 6 aydaki gelişmelere bakarak oyuncak üretiminin 2019 yılı sonunda 23,4 bin ton ve 116,3 milyon dolara çıkacağını ve 2018 yılına göre miktar bazında yüzde 24, değer bazında yüzde 19 artacağını tahmin ediyoruz.

• Türkiye’de 0 – 3 yaş aralığında oyuncak tüketim oranı ne? Bu oran 10 yıl önce nasıldı?

Türkiye’de çocuk başına yıllık oyuncak harcaması ortalama 20 dolar. Bu rakam 10 sene önce de aşağı yukarı aynı yerdeydi.

• Bu oran AB, ABD’de nasıl? Karşılaştırır mısınız?

Oralarda bu rakam yıllık 250-300 dolar seviyelerinde.

• Pazarda yerli/ yabancı payı nedir? Yerli ve yabancı payında yıllar içinde nasıl bir değişim oldu?

Son yıllarda ortalama olarak yerli oyuncak üretiminin iç pazardan aldığı pay yüzde 20 seviyesinde diyebiliriz. 2019’da yurtiçindeki üreticileri korumak üzere Bakanlığımızla yürütülen çalışmalar meyvelerini vermeye başladı ve 2019’da bu oran %30’lara ulaştı. bu oyuncak pazarındaki büyümeye yurtiçi üretimdeki artışla uyum sağlayabildiğini gösteriyor ve ithal ürünlerdeki süregelen Pazar payını arttırma durumu durdurulmuş oldu.

• Sektörde kaç yerli firma var? Bu firma sayısı geçmiş on yılda neydi?

Sektörde 100’e yakın yerli oyuncak üreticisi olduğunu söyleyebiliriz. Bu rakam özellikle son2 yıldır, ithalatçılarında yerli üretim yapmaya başlamalarıyla artıyor. Eskiden 50 civarında firmamız vardı.

• Yerli firmalar sektörden yüzde kaç pay alıyor?

2018 yılında yerli oyuncak üreticilerinin 328 milyon dolar değerindeki yurt içi satışlardan aldığı pay yüzde 20 seviyesinde gerçekleşti. Bu yılın 6 aylık döneminde ise iç pazardaki toplam oyuncak satışı 131 milyon dolar olurken ithal oyuncaklar iç pazar tüketiminden yüzde 69, yerli üretilen oyuncaklar ise yüzde 31 pay aldı.

• Son beş yıllık oyuncak ithalata ve ihracatı rakamları neler?

Son yıllarda yerli üretimin artış göstermesine rağmen pazardaki ithal oyuncak hakimiyetinin azalmakla birlikte devam ettiğini görüyoruz. 2019’da %30’lara ulaşan bir yerlilik oranımız var. Oyuncak ithalatında altını çizmek istediğimiz konu gerek çocuklarımızın sağlığı ve güvenliği gerekse yerli oyuncak üretimini desteklemek amacıyla ithal oyuncakların standartlara uygunluk açısından sıkı şekilde denetlenmesidir. Sektör firmalarından aldığımız bildirimler haksız rekabet engeli ortadan kalktığında yerli oyuncak pazarının canlandığını gösteriyor. Yerli oyuncak üreticilerimiz Avrupa’nın istediği kalite standartlarında üretim yapma yeteneğine sahip. Firmalarımızın üretim teknolojilerinin yanı sıra tasarıma, Ar-Ge ve Ür-Ge’ye yaptıkları yatırımları artırmaları, ihracat pazarlarını genişletmeleri yerli oyuncak üretimini de canlandırdı.

Türkiye’nin Toplam Oyuncak İhracatı

Türkiye’nin Toplam Oyuncak İthalatı

• Sektörde yeni yatırımlar var mı? Hangi şirketler, nerede, ne yatırımı yapıyor?

Son birkaç yıldır yerli oyuncak sanayinde güzel gelişmelerin yaşandığını görüyoruz. Özellikle ihracata yönelen firmalarımızın üretim kapasitelerini artırmak için yaptıkları yatırımlar sektörün geleceği açısından umut verici. 2018’in ikinci yarısı ve 2019 yılında ekonomide yaşanan gelişmeler paralelinde oluşan belirsizlik maalesef firmaların yeni yatırımlara temkinli yaklaşmalarına sebep oldu. İç talepte canlanma ve ihracat pazarlarında hareketlilik, yatırım için yeniden elverişli ortamı sağlayabilir. En güzel gelişme ise oyuncak ithalatçılarımızın da artık üretim yapmaya başlaması oldu.

• Sektördeki fırsatlar neler?

Oyuncaklar çocukları eğlendirirken fiziksel ve psikolojik gelişimleri, sosyalleşmeleri açısından çok büyük öneme sahip. Özellikle okul öncesi çağda oyuncağın üstlendiği eğitici rol, ilerleyen yıllardaki gelişimlerini de büyük ölçüde destekliyor.

Türkiye’de 0-14 yaş grubundaki yaklaşık 19 milyon çocuğun yıllık ortalama oyuncak tüketimi yaklaşık 20 dolar. Avrupa’da bu rakam 250 Euro, ABD’de ise 300 dolar civarında. Ülkemizdeki kişi başına oyuncak tüketiminin gelişmiş Batı ülkelerinin gerisinde olması oyuncak pazarının büyüme potansiyelinin yüksekliğini gösteriyor. Ayrıca geçen yıl 125 milyar dolar olarak gerçekleşen dünya toplam oyuncak ithalatından Türkiye’nin aldığı pay sadece yüzde 0,04 seviyesinde. Dolayısıyla bu payı daha yukarıya taşıyacak adımların atılmasına ihtiyaç var.

Oyuncak endüstrisi tasarım, mühendislik, Ar&Ge, inovasyon, pazarlama ve üretim alanlarında büyük istihdam yaratma potansiyeli ile de önemli bir sektör. Bu açıdan katma değerli oyuncak üretimi ve ihracatının özel teşvik kapsamına alınması hem sektör hem de ülke ekonomisine önemli kazanımlar sağlar. Ayrıca oyuncağa sadece ekonomik açıdan değil kültürel değerlerin sahiplenilmesi ve yaşatılması açısından da özel önem verilmeli diye düşünüyoruz.

Dünyada oyuncak sektörü iki gruba ayrılıyor. Biri geleneksel oyuncaklar diğeri ise elektronik oyuncaklar ve bilgisayar oyunlarından oluşan dijital oyuncaklar. Güncel trend ise dijital dünya ile geleneksel oyuncakları entegre eden oyuncaklar. Örneğin Lego, Ninjago ürünleri ve kartlarıyla internette de oyun oynamak mümkün. Yine Hasbro firması çocukluğumuzun oyunu olan monopoli’yi elektronik bir oyun halinde de sunuyor. Dijitalleşme trendi yerli oyuncak sektörümüzün geleceği açısından da önemli.

Türkiye’nin oyuncak üretiminde Çin ve Uzakdoğu’ya karşı avantajlarını iyi kullanması gerektiğine inanıyoruz. Özellikle Avrupa ve Ortadoğu pazarlarına yakınlığımız lojistik maliyetlerini düşürürken teslimat sürelerini kısaltıyor. Üreticilerimiz yeni modellere hızla uyum sağlayabiliyor. Son yıllarda gelişmiş ülkelerde Fair Trade (Adil Ticaret) satış noktalarındaki artış da dikkat çekici. Fair Trade satış noktaları; doğaya zarar vermeden, çocuk işçi çalıştırmadan ve işçilerin haklarını tam vererek üretim yapmış firmaların ürünlerini satıyor. Özellikle Çin ürünleri menşeli ürünlerde bu tür kaygılar yoğun olduğundan şimdilik niş de olsa artan bir pazar potansiyeli mevcut. Yerli üreticilerimiz ürünlerini bu tür mağazalarda duyarlı müşteri kitlelerine “Türkiye’de çevre ve insan haklarına saygı gösterilerek üretilmiştir” ibaresiyle ulaştırabiliyor.

Diğer yandan internet satış kanallarının gelişimi özellikle yerli üreticilerimizin ürünlerini daha geniş kitlelere sunmaları için uygun bir platform yarattı. Böylece ürünlerini tüketiciye aracısız ulaştırma imkanına sahipler. Avrupa Birliği’nde oyuncak ticaretinin yüzde 15’i artık internet üzerinde gerçekleşiyor.