Dünya genelinde yaşayan herkesi yakından ilgilendiren Covid-19 salgını, Plastik Sektörlerini de yoğun bir biçimde etkilemektedir. Dünya Plastik Sektörü, salgın sürecinde başta sağlık sektörü için medikal ürünler olmak üzere; gıda ambalajı, plastik tek kullanımlıklar ve hijyen sektörlerinde aktif olarak katkı vermektedir.
Bu çerçevede; Başkanımız Yavuz Eroğlu’nun da Yönetim Kurulunda yer aldığı Brüksel Merkezli Avrupa Birliği’nin Plastik Derneği EuPC (European Plastics Converters)’den derlediğimiz, Avrupa ülkelerindeki Plastik sektörünün son durumunu yansıtan çalışmayı sektör mensuplarımıza fayda sağlayacağı düşüncesi ile paylaşıyoruz.
Bu tür kriz dönemlerinde bilgi paylaşımının değerinin yanı sıra, meslektaşlar arası iletişimin oldukça önemli olduğunu düşünüyoruz. Koronavirüs sürecinde, Avrupa Birliği’nde plastik sektörlerinin durumu, söz konusu ülkelere ihracat yapan firmalarımıza da fikir ve katkı verecektir.
Bu çalışmada özellikle dikkate alınması gereken husus, Avrupa’nın birçok ülkesinde plastik sektörü "hayati öneme sahip sektör" olarak hükümetlerce tanımlanmıştır.
Bu bağlamda ilk planda Avrupa ülkelerindeki plastik sektörlerinin son durumlarını yansıtan çalışmayı aşağıda bilgilerinize sunuyoruz.
AVUSTURYA
Karantina yok, üretim devam ediyor
Avusturya'da devletin aldığı önlemler (çıkış kısıtlamaları, güvenlik düzenlemeleri vb.), plastik sektöründe fabrika kapatma veya üretim duruşlarını kapsamıyor. Genel bir kapatma emrinin, tedarik zincirlerinin devamlılığı bakımından zararlı olacağı düşünülmektedir. Bunu vurgulamak için sektör dernekleri federal hükümete bir sektör tavsiyesi sunmuştur. Avusturya plastik sektörü, Covid-19 ile mücadeleye katkı için; solunum cihazı, maske, koruyucu elbise ve pleksiglas panel üretimine geçtiler.
Ülkede korona krizine rağmen inşaat faaliyetlerine izin veriliyor. Çalışma sırasında enfeksiyon riskini azaltmak için, inşaat sektörünün sosyal paydaşları arasında bir talimatname oluşturuldu. İşyerlerinde güvenlik için diğer sektörlere de talimatlar hazırlandı. Bununla birlikte; yapı ürünleri sektörü, inşaatların duruşuna da bağlı olarak Mart ortasında bir çöküş yaşadı. Mart ve Nisan cirosu önceki yıla oranla %50'den fazla düşüş gösterirken, Paskalya'dan sonra ticari faaliyetlerin ciddi şekilde canlandırılması ihtiyacı oluştu. Ülkede girdi malzemelerinin tedariki büyük ölçüde devam ediyor. Ambalaj sektörü kısmen faaliyettedir. Dezenfektan ambalajına yönelik talepteki artış da dikkat çekmektedir.
BELÇİKA
Plastik sektörünün tümü “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
Belçika plastik mamül üreticileri krizden ciddi anlamda etkilendi. Ülkede Plastik Sektörü “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırılmasına rağmen, özellikle otomotiv ve inşaat sektörlerinde talebin düşmesi nedeniyle, sektörde geçici işsizlik oranı %44,5'e tırmandı. Ambalaj ve sağlık sektöründe talep yüksekliği sürüyor. Plastik mamul üreticileri, yerel sağlık kuruluşlarına; plastik şişe, maske, tıbbi gereç, yatak vb. üreterek destek veriyorlar.
BULGARİSTAN
Sektörde daralma ve belirsizlik var
Bulgaristan'da 13 Mayıs 2020'ye kadar ülke genelinde olağanüstü hal ve karantina ilan edildi. Büyük kentlerde seyahat yasağı ilan edildi ve sadece iş ya da acil sağlık sorunu nedeniyle evden çıkılmasına izin veriliyor. Önlemlerin erken alınmış olması nedeniyle hasta sayısının çok artmadığı ülkede, bugüne kadar 624 hasta teşhis edildi ve bunların 24'ü hayatını kaybetti. Sektördeki şirketlerin karşılaştığı en önemli sorunlar şu şekilde sıralanıyor:
Siparişlerin iptali, tedarik ve ulaşım sistemlerinin çalışmaması nedeniyle, iç pazara çalışan şirketlerin cirosunda yaklaşık %20, dış pazara çalışan firmalarda ise %40-50 oranında düşüş söz konusu.
Müşterilerden tahsilat yapılamaması ve şirketler arası alacakların büyümesi nedeniyle, tüm şirketler likidite sorunu yaşıyorlar. Bulgaristan Kalkınma Bankasının, KOBİ'lere devlet garantili kredi verilmesi, olağanüstü hal boyunca kredi ve borç ödemelerinin ertelenmesi gibi önlemler içeren bir paket açıklaması beklense de, bugüne kadar bu tür önlemlerin uygulanmasına yönelik resmi bir açıklama yapılmamıştır.
Şirketler şimdilik işçi çıkarmamaktadırlar ancak bu durumun iki aydan fazla sürmesi halinde işçi çıkartmak zorunda kalacaklarını belirtmektedirler. Devletin destek olarak başlattığı 60:40 programı kapsamında, bordro maliyetinin %60'ını devlet, %40'ını işverenin üstlenmesi söz konusudur. Bu önlem, işlerin azalması nedeniyle işini kaybetme riski taşıyan çalışanlar için geçerlidir. Önlem özellikle turizm ve lokantacılık sektörlerini hedef alıyor.
Bulgaristan ekonomisi, AB'nin büyük ekonomileriyle (Almanya, Fransa, İtalya) yakından bağlantılı olduğu için, hammadde ve ürünlerin uluslararası nakliyesindeki kesintiler, hem üretimin sürdürülmesini, hem de ihracat sözleşmelerindeki miktarların yerine getirilmesini ciddi şekilde sıkıntıya sokmaktadır. Şirketler özellikle İtalya'dan makine ve hammadde tedarikinde sorun yaşamaktalar. Hammadde için alternatif tedarikçiler olmakla birlikte, fiyatlar daha yüksek ve kalite ise daha düşüktür. Makine içinse neredeyse hiç alternatif yok gibidir.
FRANSA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
Sektörde genel anlamda faaliyet normal döneme göre %30 daha fazla. Üretimin çoğunluğu gıda sektörüne satışlar kaynaklıdır. Ülkede malzeme arz sorunu yaşanmıyor. Önümüzdeki haftalarda, toplama ayırma merkezlerinin kısmen kapalı olması nedeniyle geri dönüştürülmüş malzemelerde sıkıntı yaşanabilir ancak yeni malzemelerle bu sorun aşılır görünüyor. Otomotivde fabrikalar kapandı faaliyet yok denecek seviyede az. İnşaat sektörü neredeyse tümü durmuş halde. Genel anlamdaki bir zorluk da, çalışanların işe dönmeyi kabul edebilecekleri güvencelerin verilebilmesi noktasında görünüyor. Şirketler sağlık sektörüyle dayanışma halindeler ve bazıları (LVMH, Danone v.b.) üretim hatlarını değiştirerek maske ve hidralkolik jel üretimine geçti. Karantinanın beklenen süresi yaklaşık Mayıs ayı başı gibi görünüyor.
ALMANYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
Gıda tedarik zincirinin tamamı ve gıda ambalaj sektörü, ülke sisteminin işleyişinde kilit rol oynuyorlar. Alman Federal Gıda Bakanlığı, "gıda" kritik altyapısını tanımlayan bir belge yayımladı. Belge, yerel makamlara kısıtlamanın arttırılması durumunda destek vermek üzere hazırlandı. İlaç ve tıbbi cihaz ambalajı için ise henüz resmi bir onay gerçekleşmedi.
Bu hafta içinde kimya sektörü kuruluşları Federal Hükümetin kriz yönetim ekibi adına kurulan bir B2B platformuna kayıt yaptıracak; hastane, bakımevi ve doktor muayenehaneleri, el dezenfektanı ihtiyaçları, şişeleyici ve doldurucular, ambalaj üreticileri ve lojistik şirketleri tekliflerini bu platformda sunacaklar. Hedefleri, dezenfektan miktarını kısa vadede üç katına çıkarmaktır. Bunun önkoşullarından biri, özellikle 5 litre altı plastik kapların bulunabilmesine bağlıdır. Bugüne kadar yaklaşık 30 plastik ambalaj şirketi platforma kayıt yaptırdı. Dezefenktan için kullanılmasına izin verilmeyen kapların (örneğin pestisit, motor yağı, antifriz kapları vb.) da kullanılmasına izin verilmesi yönünde çalışmalar sürmektedir. Almanya'da koruyucu maske ve giysiler için de benzeri platformlar bulunuyor.
Almanya'da özellikle; gıda, ilaç, temizlik ve dezenfektan ürün ambalajı üreticileri bugünlerde 7/24 çalışmakta. Özellikle ambalaj baskısı için hammadde arz durumu, geçen haftalara göre daha iyi olsa da belirsizliğini korumaktadır. Öte yandan endüstriyel ambalaj üreticileri, siparişlerde düşüşler yaşamaya başladılar.
YUNANİSTAN
Salgına karşı Alışverişlerde Poşet Kullanımı teşvik ediliyor
Yunanistan'da plastik sektör üyelerinin karşı karşıya olduğu durumu kolaylaştırmak amacıyla, Sağlık Bakanlığı'na marketlerde tekrar kullanılabilen torba değil de, plastik poşet kullanılarak salgının yavaşlatılması hedeflendi. Sektör temsilcileri, Maliye Bakanlığı'na çek vadelerinin 75 günlüğüne dondurulması ve bankacılık sektörünün çek yazmış müşterilere destek vermesi yönünde çağrıda bulunan mektuplar gönderdiler.
Esnek Ambalaj Faaliyetleri normale göre %25 fazla, çoğunluğu gıda ve sağlık sektörüne satışlar kaynaklı gerçekleşiyor. Termoform kalemlerinin üretimi, normale ortalama seviyeye göre %90 azaldı. Fabrikalarda personel azaltımı yapıldı. Bunun en önemli sebebi, Covid-19 nedeniyle otellerin ve paket servis restoranlarının kapanması ve turizm sezonunun başlamaması olarak gösteriliyor. Ülkede ihracat faaliyetleri durdu ve yaz sezonu için beklenen siparişler ise henüz alınamıyor.
Plastik boru ve bağlantı elemanı piyasası hala hareketsiz. Tesisatçılar kapandı, inşaatlar ise durdu. Havanın kötü gidişine rağmen tarım sektöründe durum fena değil. Plastik boru fabrikaları, stokları azaltıp sabit maliyetleri düşürmek için faaliyetlerini geçici olarak durdurdu. Yurtiçi piyasada hammadde bulunurluğu yeterli durumda. Salgından etkilenen işletmelerin, hükümet kararıyla borçlarını ötelemeleri nedeniyle nakit akışı sıkıntıları yaşanıyor. Enjeksiyon kalıp faaliyetleri olağan şekilde devam ediyor. Plastik sektöründen çeşitli üreticiler, maske ve yüz kalkanı üretimine hazır durumda.
İTALYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
Koronadan yoğun etkilenen İtalya'da 22 Mart tarihli kararname ile kısıtlanan ve 25 Mart tarihli ikinci bir kararnameyle genişletilen ekonomik faaliyetlerde kısıtlama 4 Mayıs'a kadar sürecek. Kısıtlamaların sadece birkaç ekonomik faaliyet için kaldırılması gündemde. Ülkede ATECO kodu 22.2 olan plastik mamullerin üretimine, kod numaraları 22.29.01 (plastikten ayakkabı üretimi) ve 22.29.02 (plastik ofis ve okul gereçleri) dışında kalan tamamına izin veriliyor.
LİTVANYA
Tek Kullanımlık Ambalajlara Talep Patlaması var
Ülke 13 Nisan'a kadar karantina altında. Okullar, dükkanlar kapatıldı ve etkinlikler iptal edildi. Sokağa çıkana ceza yazılmıyor ama maske kullanılması zorunlu. Hastanelerde maske, gıda ambalajı, tek kullanımlık kıyafet gibi malzemelerin kıtlığı yaşanıyor. İş dünyası, para bağışında bulunuyor ve bu ürünleri hastanelere bağışlıyor. Hizmet sektörü tamamen durdu. Gıda ve ilaç dışında mağazalar kapalı. Diğerleri ya paket servis çalışıyor ya da kapalı.
Salgın, Litvanya ambalaj endüstrisinin tek kullanımlık ambalaj sektöründe talep artışı ve büyümeye yol açtı. Basındaki haberlere göre, insanlar tek kullanımlık ambalaj gibi kanıtlanmış çözümlere daha çok güveniyor. Hijyen ve güvenlik birinci öncelik. Restoranlar ve catering firmaları sadece internet siparişlerine ve paket servise açık. İadeli ambalajlar bu formatta hijyen temin edemiyor. Dolayısıyla tüm segmentlerde tek kullanımlık ürünler büyüme gösterdi.
Plastik üreticilerinin %90'ı ihracata çalıştığı için, talepteki artış sadece iç pazarı değil; Polonya, Almanya, İskandinavya, Benelüks, Fransa gibi AB üye ülkelerinin tepkisini de yansıtıyor. Geçen 4 haftaki rakamlara göre: Mart ayı talebin en yoğun olduğu ay oldu. Sınırlardaki kontroller nedeniyle bazı gecikmeler yaşanmışsa da kritik boyuta ulaşmamıştır.
Litvanya'da; Tek kullanımlık gıda ambalajı siparişlerinde %15-20 artış, tek kullanımlık et ambalajı %15 oranında talep artışı olmuştur.
HOLLANDA
Karantina yok, üretime devam
Hollanda'da karantina söz konusu değil, plastik ve geri dönüşüm şirketleri çeşitli pazarlara mal vermeye devam ediyor. Şirketlerin ortalama %10'unda üretim artarken, %70'inde üretim aynı veya hafif azalarak seyretmektedir. Otomotiv gibi sektörlere hizmet veren tedarikçilerin %20'sinde ise ciddi düşüş meydana gelmiştir. Üretimi artan şirketlerin büyük bölümü; gıdalara yönelik ürünler, sağlık ekipmanı ve ambalaj ya da destekleyici hayati süreçlerin tedarikçileri firmalardır.
Bu günlerde talep edilen hammaddelerin çoğu temin edilebildi, fakat sınırlarda gecikmeler de oldu. Öte yandan çevre ülkelerdeki karantina koşulları nedeniyle akışın kısa vadede daha da azalması bekleniyor. Pek çok üretim tesisinde 1,5 metre mesafe oranı korunarak üretimin sürdürüleceği koşullar mevcut durumda. Pek çok ofis çalışanı, evden çalışıyor. Plastik Sektörü için devamsızlık rakamları mevcut değildir. Pek çok şirket, devlet destekli kısa vadeli işsizlik yardımına önceden başvurdu.
Hollanda hükümeti, vergilerin ertelenmesi, istihdamı koruyucu yatay geçiş programları, KOBİ kredilerinde devlet desteği, temel sağlık şirketlerine geçici likidite desteği gibi programlar açıkladı. Bankalar da kredi ödemelerinin ertelenebileceğini açıkladılar. Bunların iflasları önleyip önlemeyeceğini zaman gösterecek.
POLONYA
Henüz resmi sınıflandırma yapılmadı
Plastik Ambalaj Sektörünün kritik tedarik zinciri içinde sayılması için için Polonya Kalkınma Bakanlığına başvuru yapıldı. Lewiatan İşverenler Konfederasyonu Merkez Yönetim Kurulu, EPR programları üzerinde çalışıyor. PUPC tarafından sağlık merkezleri ve hastaneler için yardım kampanyası başlatıldı (poşet, koruyucu örtü için film, bardak, tabak ve servis). Üyeler bu alanda yoğun faaliyet göstererek, ürün desteğinde bulunmanın yanı sıra, iş birlikleri de yapıyorlar.
Bugüne kadar 3B yazıcılarla ve küçük miktarlarda üretilebilen koruyucu yüz kalkanlarının seri üretimi için PUPC üyeleri arasında eşgüdüm sağlandı. Yüz kalkanları, sağlık personelinin virüse karşı korunmasında yardımcı oluyor. Bu işbirliği sonucunda, Paskalya'nın ardından günde 10 Bin adet yüz kalkanı üretimi başladı.
PORTEKİZ
Plastik sektörünün bazı kolları, “endirekt hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
Hükümet, Kovid-19 salgını nedeniyle ilan edilen olağanüstü hal kapsamında vatandaşlar 13 Nisan'a kadar sağlık sebepleri ya da diğer acil durumlar dışında mahallelerinin dışına çıkamadılar. Plastik dönüştürücüleri sektörü üzerindeki etkisi bakımından geçen haftaya göre bir değişiklik yok. Önümüzdeki haftalarda şirketlerin faaliyetlerinde düşüş bekleniyor.
Dünyada tek kullanımlık plastiklere getirilmiş olan yasaklar tekrar değerlendirilmektedir.
ABD'den bazı örnekler:
NEW YORK TIMES: Pandeminin Plastik Poşet Yasağı ve Plastik Azaltmaya Büyük Darbesi.
FORTUNE: Belediyeler koronavirüs korkusuyla tek kullanımlık plastik yasaklarını geri almaya yöneliyor.
İSPANYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı
İspanya hükümeti, 29 Mart - 10 Nisan tarihleri arasında, İtalya'dakine benzer şekilde çok sıkı önlemler aldı ve kritik/hayati sektörler dışında tüm faaliyetleri durdurup inşaat sahalarını kapatarak, İspanya'da ve özellikle Madrid'de görülen ani salgını yavaşlatmayı hedefledi.
Kimya sektörü hayati olarak sınıflandırıldı ve bu amaçla çıkarılan Kararname'ye ek olarak, Plastik Dönüştürücüleri de hayati işletme sınıfına girdi.
Bununla birlikte ülkede durum değişkenlik gösteriyor ve bazı dönüştürücüler zorlanırken diğerleri tesislerini tümüyle kapatmak zorunda kaldılar (durumdan en çok otomotiv sektörü etkilenirken, inşaat ve yapı sektöründe de talep azlığı sorunu yaşanmakta).
Deterjan ve sağlık sektörlerine yönelik ambalaj sektöründe işler duruma göre iyi seyrederken, bazı sektör temsilcileri; maske, yüz kalkanı gibi koruyucu ekipman üretimine yöneldi. İspanya'da ciddi bir kişisel koruyucu ekipman sıkıntısı var. Özellikle inşaat şantiyeleri ve hayati sayılmamış endüstrilerde de tekrar işbaşı yapılacağı günden itibaren durum daha ciddi bir boyut alacak.
İspanya hükümeti, olağanüstü halin 26 Nisan'a kadar uzatılacağını açıklarken, diğer ülkelerdeki örneklere bakıldığında olağanüstü halin 26 Nisan'dan sonra bir 15 gün daha uzatılması makul görünmektedir. İkinci bir salgın dalgasından ötürü tekrar karantinaya girmeyi ekonomi kaldıramayacaktır. İspanya Plastik sektörü korona salgına karşın özverili bir çalışma sergiliyor.
İSVEÇ
Karantina yok, üretim devam ediyor
İsveç tam karantina altında değildir, bazı bölgeleri normale yakın durumda çalışmayı sürdürmektedir. Yapı sektörüne hizmet veren plastik üreticileri (EPS, boru vb.) ve ambalaj üreticileri olağan faaliyetlerine devam etmektedirler. Herhangi bir plastik hammadde sıkıntısı ise bildirilmemiştir. Ancak otomotiv sektörüne hizmet veren firmalar için durum bunun tam tersi olumsuzdur. İsveç'teki üç otomobil üreticisi de şimdilik üretime ara vermiş durumda.
İSVİÇRE
Şirketlerin hayati olup olmadığına olay bazında karar veriliyor
İsviçre'de hasta sayısı gitgide artıyor. Ülkede henüz karantina ilan edilmedi ancak hayati olmayan mağazalar, restoranlar ve turistik işletmeler kapatıldı. Hammadde arzı şimdilik yeterli ancak PMMA filmlerde sıkıntı var (yoğun talep gören yüz kalkanlarında kullanılıyor). Plastik sektöründe az sayıda ve kısmi işçi çıkarma haberleri geliyor; hayati sektörlerde (sağlık, ilaç, gıda) faaliyet gösteren firmalarda ise işler çok yoğun. Her türlü dezenfektan kabı, eldiven ve maske büyük talep görüyor. Reaktif sıkıntısı nedeniyle Kovid test tüplerine talep daha az.
Sektörde genel bir sınıflandırma söz konusu değil, yetkililer önem tasnifini olay bazında hayati olup olmadığı şekilde değerlendirerek karar veriyorlar.
İNGİLTERE
Henüz resmi sınıflandırma yapılmadı
Birleşik Krallık plastik sektöründeki firmaların yaklaşık %25'i kapandı; okulların kapalı olması, virüs şüphesi, tecrit ve işe gitme korkusu nedeniyle devamsızlık yüksek.
Hükümetin hangi sektörleri hayati önemde sayacağına yönelik belirsizlikler nedeniyle, çalışanlarda "işe gitmemiz doğru mu?" soruları oluştu.
Dezenfektan şişesi, maske, tıbbi önlük, solunum cihazı talebi yüksek. Hükümet kanadında, plastiklerin neden bu kadar yaygın kullanıldığı daha iyi anlaşılmaya başlandı. Püskürtme amaçlı pompalı kapak zor bulunuyor. Bu konuda iştigal eden firmalara bu alanda ticari faaliyet ışığı görünmektedir.
Ayrıca Plastik vergisi gibi konuların ertelenmesi için de hükümetle görüşmeler sürüyor.
